Hoe help je cliënten met trauma door ademwerktechnieken?
Ademwerktechnieken vormen een krachtige methode om cliënten te helpen bij het verwerken van trauma. Door bewuste ademhaling kun je het zenuwstelsel kalmeren en toegang krijgen tot opgeslagen emoties in het lichaam. Je helpt cliënten met trauma door ademwerk door eerst een veilige omgeving te creëren, hen te begeleiden bij specifieke ademhalingstechnieken zoals verbonden ademhaling, en door stapsgewijs te werken aan het reguleren van hun zenuwstelsel. Dit proces ondersteunt het lichaam om vastgehouden spanning los te laten en bevordert emotionele verwerking op een tempo dat voor de cliënt behapbaar is.
Wat is de relatie tussen trauma en ademhaling?
Trauma en ademhaling zijn nauw met elkaar verbonden doordat traumatische ervaringen direct invloed hebben op ons ademhalingspatroon. Wanneer we een traumatische gebeurtenis meemaken, schakelt ons lichaam over naar een overlevingsmodus waarbij de ademhaling oppervlakkig en snel wordt.
Deze verandering in ademhaling is niet tijdelijk. Trauma wordt letterlijk opgeslagen in het lichaam, wat betekent dat zelfs jaren na de gebeurtenis, het lichaam dezelfde ademhalingspatronen kan vertonen als tijdens het trauma. Dit fenomeen staat bekend als somatische opslag – het lichaam onthoudt wat het verstand probeert te vergeten.
De verstoorde ademhaling die ontstaat door trauma heeft verdere gevolgen. Een ondiepe, borst-georiënteerde ademhaling houdt het zenuwstelsel in een staat van alertheid en spanning. Dit creëert een vicieuze cirkel: het trauma verandert de ademhaling, en de verstoorde ademhaling houdt op haar beurt de traumarespons in stand.
Door te werken met de ademhaling kun je deze cyclus doorbreken. Ademwerk vormt een brug tussen lichaam en geest, waardoor emotionele inhoud die in het lichaam is opgeslagen, toegankelijk wordt voor verwerking. Het biedt een ingang naar het onbewuste zonder dat taal nodig is, wat bijzonder waardevol is omdat trauma vaak pre-verbaal is opgeslagen.
Welke ademwerktechnieken zijn effectief bij trauma?
Bij het werken met trauma zijn verschillende ademwerktechnieken bewezen effectief. Deze technieken helpen het zenuwstelsel te reguleren en bieden cliënten handvatten om veilig contact te maken met opgeslagen emoties.
De verbonden ademhaling (ook bekend als rebirthing of transformational breath) is een krachtige techniek waarbij de in- en uitademing zonder pauzes aan elkaar worden verbonden. Deze techniek helpt bij het loslaten van diepe emotionele blokkades en brengt bewustzijn naar gebieden in het lichaam waar spanning wordt vastgehouden.
Voor dagelijkse zelfregulatie is de 4-7-8 ademhaling een toegankelijke techniek. Hierbij adem je 4 tellen in, houd je 7 tellen vast en adem je 8 tellen uit. Deze oefening stimuleert de parasympathische respons en helpt het zenuwstelsel te kalmeren.
De alternerende neusademhaling (Nadi Shodhana) is een techniek uit de yoga traditie die beide hersenhelften in balans brengt en stress vermindert. Deze techniek is bijzonder behulpzaam bij het verminderen van angst- en paniekaanvallen die vaak samenhangen met trauma.
Box breathing of vierkant ademen is een andere waardevolle techniek, waarbij je gelijkmatig inademt, de adem vasthoudt, uitademt en weer vasthoudt – elk voor dezelfde tijdsduur. Deze methode helpt bij het ankeren in het hier en nu en biedt houvast tijdens overweldigende emoties.
Hoe begeleid je een traumaverwerking sessie met ademwerk?
Bij het begeleiden van een traumaverwerkingssessie met ademwerk staat veiligheid voorop. Begin altijd met een intake gesprek om de traumageschiedenis, triggers en hulpbronnen van je cliënt in kaart te brengen.
Creëer een veilige container voordat je begint. Bespreek duidelijke grenzen, geef uitleg over wat er kan gebeuren tijdens de sessie, en verzeker je cliënt dat ze op elk moment kunnen stoppen. Het opbouwen van vertrouwen is essentieel voor diepgaand ademwerk.
Start met eenvoudige grondingsoefeningen en bouw geleidelijk op naar diepere ademhaling. Begin bijvoorbeeld met bewustwording van de natuurlijke ademhaling voordat je overgaat tot verbonden ademhaling of andere technieken.
Tijdens de sessie is het belangrijk om:
- Continu verbaal te begeleiden en aanwezig te blijven
- De cliënt aan te moedigen om in het huidige moment te blijven
- Titration toe te passen – het doseren van emotionele intensiteit
- Lichamelijke signalen te monitoren voor overprikkeling
Sluit elke sessie af met integratie. Geef ruimte voor het delen van ervaringen, help bij het maken van betekenis, en bespreek concrete stappen voor zelfzorg na de sessie. De nazorg is minstens zo belangrijk als de sessie zelf.
Wat zijn de voordelen van een ademwerk opleiding voor traumabehandeling?
Een ademwerk opleiding biedt therapeuten en coaches essentiële vaardigheden om trauma effectief te behandelen. Door zo’n opleiding leer je niet alleen verschillende ademhalingstechnieken, maar verkrijg je een diep begrip van de fysiologie achter trauma en hoe ademhaling het zenuwstelsel beïnvloedt.
Een professionele opleiding leert je hoe je veilig kunt werken met getraumatiseerde cliënten. Je leert signalen van overprikkeling herkennen en technieken om cliënten te helpen binnen hun tolerantievenster te blijven. Deze kennis is cruciaal om te voorkomen dat cliënten opnieuw getraumatiseerd raken tijdens sessies.
Daarnaast krijg je in een goede ademwerk opleiding inzicht in de neurobiologie van trauma. Je leert begrijpen hoe trauma het brein beïnvloedt, hoe lichaam en geest samenwerken in traumaverwerking, en welke ademhalingstechnieken specifiek helpen bij verschillende traumaresponsen.
Een ander belangrijk voordeel is dat je tijdens de opleiding zelf ervaart hoe ademwerk werkt. Deze ervaringsgerichte aanpak zorgt ervoor dat je niet alleen technisch bekwaam bent, maar ook vanuit eigen ervaring kunt spreken en begeleiden. Voor meer informatie over professionele ademwerk opleidingen kun je contact opnemen voor persoonlijk advies.
Waar moet je op letten bij het werken met getraumatiseerde cliënten?
Bij het werken met getraumatiseerde cliënten is het belangrijk om blijvend aandacht te hebben voor veiligheid en stabiliteit. Zorg dat je nooit dieper gaat dan waar de cliënt aan toe is en respecteer weerstand als een beschermingsmechanisme.
Let op voor contra-indicaties zoals ernstige psychische aandoeningen, recente operaties, zwangerschap, of cardiovasculaire problemen. In sommige gevallen moet ademwerk aangepast worden of is het tijdelijk niet geschikt. Overleg bij twijfel altijd met medische professionals.
Het window of tolerance (tolerantievenster) is een essentieel concept om te begrijpen. Dit is het gebied waarin een cliënt emotioneel geactiveerd kan zijn terwijl ze nog steeds aanwezig en functioneel blijven. Bij trauma is dit venster vaak versmald. Herken signalen dat iemand buiten dit venster raakt, zoals verstijving, dissociatie of extreme emotionele reacties.
Vermijd overspoeling door titration toe te passen – het doseren van emotionele intensiteit in behapbare stukjes. Bouw sessies langzaam op en creëer voldoende ruimte voor integratie. Soms betekent minder diep gaan juist meer vooruitgang op lange termijn.
Wees je bewust van je eigen grenzen als begeleider. Traumawerk kan ook voor jou als therapeut of coach zwaar zijn. Zorg voor goede supervisie, intervisie en zelfzorg om secundaire traumatisering te voorkomen.
Wat nemen we mee uit deze traumagerichte ademwerktechnieken?
Traumagerichte ademwerktechnieken bieden een lichaamsgerichte benadering die een waardevolle aanvulling vormt op traditionele gesprekstherapie. De kracht ligt in het directe contact met het lichaam, waar trauma wordt opgeslagen.
We zien dat de combinatie van veiligheid, bewuste ademhaling en aanwezigheid cliënten helpt om toegang te krijgen tot emoties en ervaringen die anders moeilijk bereikbaar zijn. Het lichaam krijgt de kans om spanning los te laten die soms jarenlang is vastgehouden.
Bij de integratie van ademwerk in een therapeutische praktijk is een gefaseerde aanpak belangrijk. Begin met stabilisatie en veiligheid, ga dan over naar verwerking via ademwerk, en sluit af met integratie en het versterken van nieuwe patronen.
Professionele training in ademwerk is onmisbaar voor wie met trauma wil werken. Bij LifeBizz bieden we opleidingen via de LifeBizz Academy die therapeuten en coaches toerusten met de kennis en vaardigheden om veilig en effectief ademwerk te integreren in hun praktijk. Door zelf te ervaren, te oefenen onder supervisie en de theorie te doorgronden, ontwikkel je de bekwaamheid om anderen te begeleiden op hun helingsreis.
Bovenal leren we dat ademwerk geen korte termijn oplossing is, maar een reis naar diepe transformatie die respect heeft voor het tempo en de behoeften van elke individuele cliënt.
